558 yılın hikayesi bu kitaba sığdı: Geçmişten Geleceğe Kapalıçarşı

İTO Başkanı Şekib Avdagiç:

 “Geçmişten Geleceğe Kapalıçarşı’da tarihçiden sosyoloğa, iktisatçıdan edebiyatçıya kadar birçok yazarımızın uzmanlık alanlarından Kapalıçarşı’ya bakışlarını aksettiriyoruz”

 “Kapalıçarşı, bugünün küresel ticaret fırtınaları içinde bize doğru yönü gösteren şaşmaz bir pusuladır”

 Kapalıçarşı Başkanı Fatih Kurtulmuş:

 “558 yıldır kültür, tarih ve ticaretin harmanlandığı eşsiz bir yer olan Kapalıçarşı, İstanbul’un, ülkemizin ve dünyanın en önemli simgelerinden biridir”

İstanbul’da ticaret kalbinin 558 yıldır attığı Kapalıçarşı, tüm yönleriyle kitaplaştırıldı. Dünyanın ilk ve en büyük alışveriş merkezi olan ve 2 bin 500 dükkanı ile her ay 3.5 milyon turisti ağırlayan Kapalıçarşı’yı anlatan kitap, İstanbul Ticaret Odası (İTO) tarafından “Geçmişten Geleceğe Kapalıçarşı” ismiyle yayın hayatına kazandırıldı.

Kitap, geçen yıl İstanbul’un fethinin yıldönümünden bir gün önce aramızdan ayrılan sanat tarihçisi Semavi Eyice’den, Türkiye’de endüstriyel tasarımın kurucusu olarak anılan ve Kapalıçarşı isimli bir kitabı da bulunan Prof. Dr. Önder Küçükerman’a, Prof. Dr. Arif Bilgin’den Fatma Ürekli’ye kadar alanında uzman kalemlerin yazdığı makalelerden oluşuyor. Kitap, aynı zamanda sorunları ve çözüm önerileriyle Kapalıçarşı’yı herkesin gündemine taşımayı hedefliyor.

Eski ve güncel fotoğraflarla zenginleştirildi

Editörlüğünü Prof. Dr. Ali Şükrü Çoruk’un yaptığı Geçmişten Geleceğe Kapalıçarşı kitabı, Kapalıçarşı ile ilgili eski ve güncel fotoğraflarla, haritalarla zenginleştirildi. Kitap, Semavi Eyice’nin Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi’ne yazdığı ‘Büyük Çarşı’ makalesiyle başlıyor. Bu makale ile Bizans döneminde inşa edilmiş bir yapının devamı olmayıp bir Osmanlı eseri olduğu yönündeki yaklaşımı kuvvetlendiriyor.

Kitabın tanıtımı 17 Kasım Pazar günü, özel izinle açılan Kapalıçarşı’nın Nuruosmaniye ile Beyazıt kapıları arasında kalpakçılar caddesinde gerçekleştirildi.

Tanıtım etkinliğinde konuşan İstanbul Ticaret Odası Başkanı Şekib Avdagiç, “Bana göre Kapalıçarşı, sadece bir çarşı ve sadece ticaretin kalbinin attığı bir merkez olmaktan çok öte. İncelikli bir mimariyi, estetiği, zarafeti ve güzel sanatların her boyutunu simgeleyen bir eser” dedi.

Avdagiç, şöyle devam etti:

“İstanbul iş dünyasını temsil eden bir kurum olarak, Kapalıçarşı bizim en büyük sorumluluk alanımızdır. Çünkü Kapalıçarşı’da Osmanlı’dan bugüne ulaşan farklı milletlere mensup, farklı inançlara sahip tüccarın alınteri ve pazarlama ruhu ile oluşan ortak bir ticaret ruhu vardır. Kapalıçarşı, ticaretin evrensel kurallarının bugün bile geçerli olacak şekilde yazıldığı, daha doğru bir tabirle anayasasının oluşturulduğu kutsal bir mekandır. Bugün tanıtımını gerçekleştirdiğimiz kitapla da Kapalıçarşı külliyatımıza yeni bir açılım kazandırıyoruz. Bu yeni açılımın en önemli özelliği ise çok boyutlu bir bakış açısına sahip olmasıdır. Çünkü Geçmişten Geleceğe Kapalıçarşı kitabında tarihçiden sosyoloğa, iktisatçıdan edebiyatçıya kadar birçok yazarımızın uzmanlık alanlarından Kapalıçarşı’ya bakışlarını aksettiriyoruz. Onların yazdıkları da gösteriyor ki; Kapalıçarşı bugünün küresel ticaret fırtınaları içinde bize doğru yönü gösteren şaşmaz bir pusuladır.”

Fatih Sultan Mehmet’in eseri

Kapalıçarşı Kat Malikleri Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Kurtulmuş da Geçmişten Geleceğe Kapalıçarşı kitabının, tarihin Kapalıçarşı sayfasına ışık tuttuğunu söyledi.

Kurtulmuş, “558 yıldır kültür, tarih ve ticaretin harmanlandığı eşsiz bir yer olan Kapalıçarşı, İstanbul’un, ülkemizin ve dünyanın en önemli simgelerinden biridir. Her yönden benzersiz olan bu yapıyı geçmişten kopmadan ileriye taşımak, gelecek nesillere aktarmak ve toplumda Kapalıçarşı’ya yönelik bir bilinç oluşturmak, herkese düşen bir görevdir” diye konuştu. Etkinlik, değerli sanatçı Tuluyhan Uğurlu’nun Piyano Resitali ile tamamlandı.

Kapalıçarşı: 2 bin 486 dükkan, 62 sokak, 18 han ve 2 bedesten…

Yaşıtlarının müze olarak kullanıldığı Kapalıçarşı, bugün hâlâ ilk günkü önemini koruyarak pek çok kişinin uğrak mekânı olma özelliğini sürdürüyor.

İLK BANKA

Kapalıçarşı, ekonomiye olan katkısının yanı sıra ticaret kültürüne kazandırdığı artılarla da ön plana çıkıyor. Zira güven temelli ticaretin ön plana çıktığı çarşı, bu özelliğiyle aynı zamanda dünyanın ilk bankası konumundaydı. Bankaların henüz var olmadığı o dönemde, Kapalıçarşı esnafına kilolarca altın emanet ediliyor ve bu altınlar esnaf tarafından sahipleri için saklanıyordu. Kapalıçarşı, bu özelliğiyle İstanbul ticaret literatüründe “Kapalıçarşı esnafı” tabirinin de doğmasına zemin hazırlamıştı.

FARKLI GRUPLAR

Kapalıçarşı’nın temelleri, Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethettikten sonra vakıflarına gelir sağlamak amacıyla yaptırdığı İç Bedesten’e dayanıyor. İç Bedesten’in 1461 yılında inşa edilmesinin ardından çeşitli zamanlarda yapılan eklemlemelerle günümüze kadar ulaşan Kapalıçarşı’da her esnaf grubu için bir sokak bulunuyordu. Yorgancılar, Çuhacılar, Kaşıkçılar, Takkeciler gibi farklı isimlerle anılan sokaklar günümüzde simgesel olarak varlıklarını sürdürüyor.

TASARIM ÖN PLANDA

Kapalıçarşı’nın en önemli özelliklerinden biri de dönemin tasarım merkezi konumunda olmasıydı. Osmanlı’nın ilk tasarım politikaları örgütü olarak kabul edilen “Ehl-i hıref” mensubu zanaatkârlar, yeni tasarımlarını Topkapı Sarayı’nda sergilerlerdi. Her mesleğin en üst düzey ustalarından oluşan “Ehl-i hıref”te özellikle kuyumcular ön plana çıkıyordu. O yıllarda padişaha çeşitli alanlarda ürünler sunan ustalardan çizmeciler, hattatlar, kazancılar 3 bin akçe kazanıyordu. Bu örgütün en az maaş alan ustaları ise dülgerler ve kazancılardan oluşuyordu. Onlar da 500 akçe alıyordu.

3.5 MİLYON ZİYARETÇİ

Kapalıçarşı dün olduğu gibi bugün de alışveriş turistlerinin en önemli durak noktası konumunda. Günümüzde aylık 3.5 milyon alışveriş turistini ağırlayan kadim çarşı, aynı zamanda yabancı turistlerin de yüzde 60’ının uğradığı önemli bir destinasyon. Başlı başına bir kent nüfusu kadar insan barındıran 5.5 asırlık çarşıda ortalama 30 bin çalışan bulunuyor. Çarşıda 2 bin 486 dükkan, 62 sokak, 18 han ve 2 bedesten bulunuyor. Tarihi çarşıda halıcıdan dericiye, gümüşçüden kuyumcuya, çiniciden kumaşçıya kadar 65 farklı iş kolunda esnaf faaliyet gösteriyor.